26 June 2014

Αίτιο και Τυχαιότητα

Το τυχαίο και ακαθόριστο είναι μέρος της ζωής, του πραγματικού, ακαθόριστο μεν, αλλά καθοριστικό ως αίτιο εξέλιξης. Ακαθόριστο και χαοτικό, ορμή θανάτου, αλλά καθοριστικό στη γένεση της επιθυμίας για ζωή, του αίτιου της επιθυμίας του ανθρώπου ως υποκειμένου του λόγου να υπάρξει και να δημιουργήσει.

Μέσα στην άβυσσο του τυχαίου εντοπίζουμε και το άγχος, ως πραγματικό και αναγνωρίσιμο σημάδι της ορμής θανάτου. Μιας ορμής που σαν δίνη καταπίνει οτιδήποτε πλησιάσει. Γι’ αυτο και για να κρατηθεί μια σωστή απόσταση, σωστή έτσι ώστε η δίνη να δίνει κίνηση στην ύπαρξη χωρίς όμως να την καταπίνει, ο άνθρωπος ανέκαθεν καταβάλλει προσπάθειες να οριοθετήσει το τυχαίο, να το περιορίσει και να το δαμάσει. Να δημιουργήσει μια τάξη στο ά-τακτο τυχαίο, δαμάζοντας έτσι μαζί το άγχος και ανάγοντας την ορμή θανάτου σε κινητήρα επιθυμίας, δύναμη της ζωής. Εκεί αποσκοπούσε πάντα η μελέτη της φύσης, ο εντοπισμός και η διατύπωση νόμων που την περιγράφουν.

Αυτή όμως η ευφορία του ελέγχου της ορμής θανάτου, της συνεχούς προσπάθειας εξήγησης του ανεξήγητου, έχει οδηγήσει στο να ταυτοποιήσουμε τις έννοιες «τυχαίο» και «ανεξήγητο», και να έχουμε τελικά καταλήξει σε προσπάθεια διαγραφής κάθε έννοιας τυχαιότητας. Μέσα από την παρανόηση του «αν ο έλεγχος του θυρίου είναι καλό, τότε σκοτώνοντας το θυρίο είναι ακόμα πιο καλό», έχουμε ξεχάσει πως το θυρίο είναι ο εργάτης μας, είναι αυτό που μας παρέχει την ενέργεια για δημιουργία. Σκοτώνοντας τον εργάτη, σκοτώνουμε την κινητήριο δύναμη που τραβάει το κουπί στο καράβι της ζωής έναντι στη δίνη. Δεν συνειδητοποιούμε ότι αυτή η τυχαιότητα είναι η αιτία κίνησης στη ζωή και σε περίπωση που όλα μπορούσαν να περιγραφούν από νόμους και συμβολισμούς, αν δηλαδή δεν υπήρχε το τυχαίο, δεν θα υπήρχε ούτε αιτία επιθυμίας, δε θα υπήρχε ζωή.

Επιχειρώντας να δώσουμε εξήγηση στην παραμικρή τυχαιότητα, πνιγόμαστε στην προσπάθεια διατύπωσης νόμων όλο και πιο λεπτομερών. Όπου μάλιστα δεν μπορούμε να διατυπώσουμε νόμους, θέλουμε να ανάγουμε το τυχαίο σε κάτι που σίγουρα έχει μια αρχή που το διέπει, απλά ακόμα δεν την έχουμε ανακαλύψει, ή σε κάτι μεταφυσικό, σε μια ακατανόητη, κατακρίβειαν α-νόητη, δύναμη που με τους δικούς της νόμους εξηγεί το ανεξήγητο για εμάς, έναν ακριβοδίκαιο μεγάλο Άλλο που εγγυείται την τάξη έναντι στην αταξία του τυχαίου.

Αν μπορεί να διατυπωθεί ένας νόμος για το τυχαίο είναι ακριβώς ο νόμος ότι το τυχαίο εξίσταται. Το αίτιο της επιθυμίας δεν το απαρτίζουν οι νόμοι ως συμβολική τάξη που περιγράφει τη φύση, αλλά ακριβώς αυτό που αδυνατεί να διατυπωθεί με νόμους, δηλαδή το τυχαίο. Σε έναν κόσμο που έχουμε ιδεατό την απόλυτη διαγραφή του τυχαίου, και την απόλυτη διαγραφή του άγχους που συνεπάγεται, εξιδανικεύουμε μια κατάσταση όπου όλα έχουν εξήγηση, ένα μαθηματικό μοντέλο όπου και οι άγνωστοι όροι είναι προβλέψιμοι, θα τους θέλαμε γνωστούς αν ήταν δυνατό, όπου τα πάντα μπορούν να περιγραφούν, το μέλλον μέσα σε αυτά, μια ζωή που το μόνο που θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει είναι η λέξη «πεπρωμένο» και μαζί με αυτό χαμένο το αίτιο της επιθυμίας, το αίτιο της ζωής. Αντίθετα, αναγνωρίζοντας την τυχαιότητα ως αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξης, διότι η ύπαρξη γεννιέται μέσα απο αυτό, το άγχος γίνεται παραγωγικό, γίνεται τρόπος να αποκτηθεί πρόσβαση προς την επιθυμία.

Μίλησα αρκετά περι τύχης, χάους και αταξίας, ώρα να μιλήσω για «αυτά που φέρνει η τύχη», τον επίμονα επαναληπτικό χαρακτήρα της προσωπικής ζωής του καθένος μας με τα ίδια να συμβαίνουν ξανά και ξανά, όλα αυτά που διερωτούμαστε «γιατί αυτό τυχαίνει συνέχεια σε εμένα», λόγου χάρη στον άνθρωπο που επανειλημμένα προδίδεται από τα οικεία του πρόσωπα. Περισσότερα σε επόμενο μου κείμενο..

Άγγελος